Strona 1 z 1

: 06 gru 2007, 8:20
autor: PiotrW
Euro 2012: projektujmy stadiony – natychmiast czy pilnie – Rzeczpospolita, 5 grudnia 2007

Któremu trybowi dać należy preferencję: zamówienia publicznego z wolnej ręki czy negocjacji bez ogłoszenia – rozważają adwokat Roman Nowosielski i prawnik Krzysztof Szocik z Kancelarii Nowosielski Gotkowicz i partnerzy
W artykule „Można podważyć wybór projektanta stadionu” („Rz” 13 listopada) została postawiona teza, iż istnieje zasadnicza różnica między przesłankami zastosowania trybu zamówienia publicznego z wolnej ręki a trybem negocjacji bez ogłoszenia. W pierwszym bowiem wypadku mowa jest o „natychmiastowym wykonaniu zamówienia” (art. 67 ust. 1 pkt 3 prawa zamówień publicznych – pzp), w drugim o „pilnej potrzebie” jego udzielenia (art. 62 ust. 1 pkt 4 pzp). Przy czym „natychmiast” znaczy „szybciej niż pilne”. W związku zaś z tym, że projekt stadionu będzie powstawał wiele miesięcy, nie można mówić o „natychmiastowym wykonaniu zamówienia”.
Według dyrektywy
Tymczasem dyrektywa 2004/18/WE nie rozróżnia kryteriów zastosowania obu trybów, ba, nie rozróżnia samych trybów (zamówienia z wolnej ręki i negocjacji bez ogłoszenia), określając je wspólnym mianem procedury negocjacyjnej bez uprzedniej publikacji ogłoszenia. A zgodnie z tzw. zasadą efektywnej transpozycji dyrektywy, prawo krajowe należy tak interpretować, by możliwe było osiągnięcie celów dyrektywy (orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawach: 14/83 – von Colson; C – 271/91 – Marshall; C – 106/89 – Marleasing). Nadto na prymat prawa wspólnotowego i jego bezpośrednie stosowanie w wewnętrznych porządkach prawnych w zakresie zamówień publicznych, ETS wskazał wprost w orzeczeniu (sprawa C – 27/98 Metalmeccanica Francasso SpA i Leitschutz Handels – Und Montage GmbH vs. Urząd rządu kraju Salzburg oraz minister federalny do spraw stosunków gospodarczych).
Wykładnia zgodna z prawem unijnym prowadzi więc do wniosku, że kryteria stosowania obu procedur są w zasadzie identyczne. W tym sensie „natychmiast” musi oznaczać to samo, co „pilne”. Przy czym w obu wypadkach czas potrzebny na wykonanie zamówienia nie oznacza, że nie może być mowy o „natychmiastowym wykonaniu zamówienia”. Przeciwnie. To, że projekt stadionu będzie powstawał – według ostrożnych szacunków – około 150 dni, same prace budowlane zaś około 2 lat, oznacza, że bardzo mało czasu pozostaje na kwestie czysto proceduralne, jak wyłonienie projektanta czy operatora robót budowlanych. W związku z tym powstaje konieczność wybrania najszybszych dostępnych trybów udzielania zamówienia publicznego na te prace.
Cele i preferencje
Zważyć jednak trzeba, że – jeśli po spełnieniu identycznych de facto kryteriów – do wyboru pozostaną oba te tryby, bezwzględne pierwszeństwo powinien mieć tryb negocjacji bez ogłoszenia. Wynika to z wykładni celowościowej pzp oraz logiczno-językowej, która pozostaje w zgodzie z prawem wspólnotowym. Przede wszystkim celem regulacji prawnej zamówień publicznych zarówno polskiej, jak i unijnej, jest w pierwszym rzędzie udzielenie zamówień z zachowaniem jak największego elementu konkurencji, a tym samym zagwarantowanie wyboru najlepszej spośród dostępnych ofert. Jest to cel zasadniczy, który tylko wyjątkowo ustępuje miejsca innym celom, np. konieczności szybkiego udzielenia zamówienia, optymalizacji kosztów procedury itp.
Przy negocjacjach bez ogłoszenia mamy do czynienia z dwoma lub większą liczbą potencjalnych wykonawców. W związku z tym procedura ta lepiej służy założonemu celowi. Tryb zamówienia z wolnej ręki jest faktycznie pozbawiony elementu konkurencji, jako że negocjuje się tylko z jednym, wybranym wykonawcą. Również analiza językowo-logiczna potwierdza taką konkluzję. Art. 62 ust. 1 pkt 4 pzp dotyczący negocjacji bez ogłoszenia wprost daje pierwszeństwo enumeratywnie wymienionym trybom: obu przetargowym i negocjacjom z ogłoszeniem, zaś dotyczący wolnej ręki art. 67 ust. 1 pkt 3 – daje pierwszeństwo wszystkim innym trybom, a więc także negocjacji bez ogłoszenia.
Z dyrektywy 2004/18/WE wynika jedynie, że przesłanki stosowania obu trybów muszą być równie rygorystyczne. Prawidłowa wykładnia prowadzi jednak do wniosku, iż preferencję dać należy trybowi negocjacji bez ogłoszenia, choć kryteria stosowania obu trybów muszą być interpretowane równie wąsko i rygorystycznie. Mając na względzie wskazówkę bardziej priorytetowego charakteru trybu negocjacji bez ogłoszenia w stosunku do trybu zamówienia z wolnej ręki, można skonstatować, że w tym sensie „natychmiast” znaczy „szybciej niż pilne”.