Roboty budowlane
Witam! Drodzy forumowicze, Panie Januszu, mam takie pytanie. W niedalekiej przyszłości będę musiał ogłosić kilka zamówień na RB. Od czego mam zacząć, jakie muszę mieć dokumenty do poprawnego wystartowania z takim postępowaniem? Do tej pory ogłaszałem jedynie przetargi na usługi i dostawy. Jest może gdzie to opisane jak się zabrać do tego rodzaju zamówień i nie popełnić gafy? Z góry dziękuję za podpowiedzi.
Miłej lektury 
"Przygotowanie i przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego na roboty budowlane jest bardziej skomplikowane, niż na usługi lub dostawy. Przewidziane są dla nich odrębne regulacje, dotyczące szacowania wartości oraz opisu przedmiotu zamówienia. Obowiązują również inne progi wartościowe, od których uzależnione jest stosowanie procedury „unijnej”. Potrzebna jest także wiedza z zakresu prawa budowlanego. Sprawdź więc, jak przygotować się do postępowania na roboty budowlane.
Postępowania, których przedmiotem jest realizacja robót budowlanych przeprowadzane są w większości jednostek zobowiązanych do przestrzegania ustawy Pzp. Prowadzą je nie tylko podmioty powołane do budowy dróg, autostrad, oraz pozostałej infrastruktury, lecz także inne np. szpitale, domy kultury, uczelnie, gdy muszą przeprowadzić remont, modernizację lub przebudowę budynków.
Jak ustalić, czy Twoje zamówienie jest robotą budowlaną
Robota budowlana
Robotą budowlaną jest wykonanie albo zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych w rozumieniu ustawy z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, a także realizacja obiektu budowlanego, za pomocą dowolnych środków, zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego (art. 2 ust.8 ustawy Pzp). Co to oznacza w praktyce?
Robotą budowlaną jest zarówno budowa (czyli wykonanie nowego obiektu budowlanego, jego odbudowa i nadbudowa) jak i przebudowa, montaż, remont lub rozbiórka obiektu budowlanego.
Obiekt budowlany
Natomiast obiekt budowlany to:
budynek wraz z instalacjami oraz urządzeniami technicznymi służącymi do eksploatacji tego budynku - czyli taki obiekt, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych (ścian, murów) oraz posiadający fundamenty i dach,
budowla stanowiąca całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami - czyli każdy obiekt budowlany, który nie jest budynkiem, ani obiektem małej architektury. Są to np.: lotniska, drogi, linie kolejowe, mosty, wiadukty, tunele, przepusty techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową.
obiekt małej architektury - czyli niewielkie obiekty: przedmioty kultu religijnego (kapliczki, krzyże przydrożne, figury), posągi, wodotryski i inne obiekty architektury ogrodowej, obiekty służące rekreacji i utrzymaniu porządku (piaskownice, huśtawki, drabinki, śmietniki).
Zakres prac i obiektów uznawanych za budowlane jest więc bardzo szeroki.
Uwaga!
Abyś mógł uznać dane zamówienie za robotę budowlaną, musi ono jednocześnie dotyczyć obiektu budowlanego (np. mostu) i polegać na jednej z czynności wymienionych jako roboty budowlane w ustawie Prawo budowlane (np. remoncie).
Przykład
Jednym z zadań gminy jest utrzymywanie cmentarzy wojennych. Jeżeli w związku z powyższym gmina zechce udzielić zamówienia na mycie nagrobków i dekorowanie ich z okazji świąt okolicznościowych, to powinna zakwalifikować powyższe czynności jako usługi i zastosować przepisy ustawy Pzp dotyczące tej kategorii zamówień.
Jeżeli jednak część nagrobków zostanie zdewastowana i konieczna będzie ich rekonstrukcja, to wówczas gmina musi uznać prace związane z ich odtworzeniem za robotę budowlaną.
Remont
Remont musi być wykonywany w istniejącym obiekcie budowlanym i mieć na celu odtworzenie stanu pierwotnego. Przy realizacji prac dopuszczalne jest zastosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyte w stanie pierwotnym.
Remontem nie jest bieżąca konserwacja, która ma na celu utrzymanie istniejącego obiektu budowlanego w stanie niezmienionym i niepogorszonym.
Przykład
Pewien zamawiający był odpowiedzialny za oświetlenie uliczne. Aby prawidłowo funkcjonowało udzielił on zamówienia publicznego wykonawcy, który miał dokonywać comiesięcznych przeglądów instalacji, ewentualnej wymiany żarówek oraz dostosowywać godziny pracy oświetlenia do zmieniających się pór roku. Była to bieżąca konserwacja i dlatego zamówienie było usługą.
Gdyby zniszczeniu uległ słup oświetleniowy lub została przerwana linia wysokiego napięcia, to usunięcie tego rodzaju awarii musiałoby zostać potraktowane jako remont, czyli robota budowlana.
Szacowanie wartości zamówienia na roboty budowlane - krok po kroku
Szacowanie wartości zamówienia na roboty budowlane jest bardziej skomplikowane oraz pracochłonne niż w przypadku dostaw lub usług.
Określenie wartości zamówienia jest niezbędne do ustalenia trybu i zasad postępowania. W przypadku zamówień na roboty budowlane ustanowiono inne niż w przypadku usług i dostaw, progi wartościowe od których jesteś zobowiązany do stosowania zaostrzonej procedury (tzw. unijnej).
Zgodnie z przepisami wykonawczymi masz obowiązek przekazania Urzędowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich ogłoszeń o zamówieniach na roboty budowlane, których wartość wyrażona w złotych polskich przekracza równowartość 4 845 000 euro. Wartość ta obowiązuje wszystkich zamawiających, włącznie z udzielającymi zamówień sektorowych.
Prawidłowo oszacowana wartość zamówienia powinna zawierać całkowite szacunkowe wynagrodzenie wykonawcy, bez VAT, ustalone z należytą starannością. Powinieneś więc uwzględnić w niej wszystkie koszty związane z wykonaniem roboty budowlanej.
Zakaz dzielenia zamówienia
Przy ustalaniu wartości zamówienia musisz przestrzegać przepisów ustawy Pzp, które zabraniają dzielenia zamówienia na części lub zaniżania jego wartości w celu uniknięcia stosowania przepisów ustawy.
Jeżeli określone roboty budowlane przewidziane przez zamawiającego w znanej mu perspektywie czasowej np. w okresie jednego roku budżetowego, mają zostać wykonane na jednym obiekcie budowlanym, mogącym samoistnie spełniać funkcję gospodarczą i techniczną, to należy uznać je za jedno zamówienie i przyjąć do ustalenia wartości szacunkowej ich łączną wartość.
Pamiętaj, że powyższy obowiązek nie wyklucza możliwości podzielenia takich zamówień na części i udzielenia ich nawet w kilku odrębnych postępowaniach. Jednak w takim przypadku zobowiązany jesteś przyjąć, że wartością każdego z podzielonych zamówień będzie łączna wartość poszczególnych części zamówienia.
Zamówienia udzielane w częściach
Jedynym wyjątkiem od wskazanej powyżej reguły jest możliwość udzielenia zamówienia na daną część roboty budowlanej zgodnie z przepisami właściwymi dla wartości tej części, w przypadku:
kiedy jej wartość nie przekracza wyrażonej w złotówkach równowartości 1 000 000 euro oraz
gdy łączna wartość tych części wynosi nie więcej niż 20% wartości zamówienia
(art. 6 a ustawy Pzp).
Przykład
Zamawiający zamierzał udzielić zamówienia na robotę budowlaną, polegającą na budowie kilkupiętrowego budynku o wartości stanowiącej wyrażoną w złotówkach równowartość 5 000 000 euro. Pilnie potrzebował wybudować parter budynku, którego wartość szacunkowa wynosiła 900 000 euro (czyli poniżej 20% wartości szacunkowej zamówienia i jednocześnie mniej niż 1 000 000 euro). Mógł on więc udzielić zamówienia na tę część z zastosowaniem przepisów dla niej właściwych (tzn. w mniej sformalizowanej i szybszej tzw. procedurze krajowej).
Zamówienia uzupełniające
Przy szacowaniu wartości zamówienia musisz również pamiętać o obowiązku uwzględnienia:
wartości zamówień uzupełniających, o ile je przewidujesz oraz
wartości dostaw związanych z wykonywaniem robót, jeżeli zamierzasz oddać je do dyspozycji wykonawcy.
Umowa ramowa
Ponadto, jeżeli zamierzasz zawrzeć umowę ramową musisz przyjąć, że jej wartością będzie łączna wartość wszystkich zamówień, których zamierzasz udzielić w czasie jej trwania.
Zwróć uwagę, że wyodrębnione jednostki organizacyjne (np. oddziały, delegatury itp.) jeżeli posiadają samodzielność finansową, a określone zamówienie na robotę budowlaną jest związane z ich własną działalnością (np. dotyczy remontu drogi będącej we władaniu tej jednostki), mają prawo ustalić wartość udzielanego zamówienia odrębnie od wartości zamówień udzielanych przez pozostałe jednostki tego samego zamawiającego.
Termin
Pamiętaj, że ustalenia wartości szacunkowej roboty budowlanej musisz dokonać nie wcześniej niż 6 miesięcy przed dniem wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia. Jest to bardzo ważne, ponieważ na rynek robót budowlanych ogromny wpływ mają ceny materiałów budowlanych oraz stawek roboczogodzin, które potrafią podlegać bardzo dynamicznym zmianom. Dokumenty, na których opiera się szacowanie wartości robót budowlanych muszą być więc aktualne, w przeciwnym razie wartość zamówienia mogłaby zostać zawyżona lub zaniżona.
Aktualizacja dokumentów
Jeżeli posiadany przez Ciebie dokument, służący jako podstawa oszacowania wartości, został sporządzony wcześniej niż 6 miesięcy przed wszczęciem postępowania, to jesteś zobowiązany do dokonania samodzielnie lub zlecenia dokonania innemu podmiotowi jego aktualizacji. Taki sam obowiązek masz, gdy po ustaleniu wartości zamówienia nastąpiła zmiana okoliczności mających wpływ na jego ustalenie (np. wprowadzenie nowych rozwiązań technologicznych, modyfikacja opisu przedmiotu zamówienia lub istotna zmiana cen materiałów).
Zamówienia mieszane
Zwróć uwagę, że do ustalenia wartości zamówienia stosuje się przepisy dotyczące robót budowlanych również, gdy obejmuje ono jednocześnie:
roboty budowlane i dostawy niezbędne do ich wykonania,
roboty budowlane i usługi, a wartościowy udział robót budowlanych w danym zamówieniu jest największy.
Szacowanie wartości zamówień, których przedmiotem jest wykonanie roboty budowlanej.
Aby oszacować wartość zamówienia na wykonanie roboty budowlanej musisz posiadać odpowiednie dokumenty, które będą stanowić do tego podstawę.
Pierwszym wskazanym w tym przypadku dokumentem jest kosztorys inwestorski, a drugim program funkcjonalno-użytkowy. Wyboru jednego z nich możesz dokonać dowolnie.
Kosztorys inwestorski
Zadaniem i celem kosztorysu inwestorskiego jest określenie wartości wszystkich robót, które zostały założone do wykonania w dokumentacji projektowej oraz materiałów i urządzeń, które są niezbędne do ich wykonania. Jest on dokumentem sporządzanym na etapie przygotowania postępowania, wyłącznie na potrzeby zamawiającego. Kosztorysu nie udostępniasz wykonawcom biorącym udział w postępowaniu.
Pamiętaj, że jest to dokument niezbędny do wyboru właściwego trybu udzielenia zamówienia oraz oceny czy dane zamówienie nie przekracza progów finansowych, powyżej których masz obowiązek stosować zaostrzoną procedurę (tzw. unijną).
Zasady sporządzania kosztorysu inwestorskiego zostały szczegółowo określone w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z 18 maja 2004 r. w sprawie określenia metod i podstaw sporządzania kosztorysu inwestorskiego, obliczania planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych określonych w programie funkcjonalno-użytkowym.
Przy sporządzaniu kosztorysu inwestorskiego obowiązują następujące reguły:
kosztorys opracowuje się metodą kalkulacji uproszczonej tzn. wartość robót oblicza się sumując iloczyny ilości określonych w przedmiarze robót i ich cen jednostkowych,
do jego wartości nie wlicza się podatku od towarów i usług,
wartość jego musi obejmować wartość wszystkich materiałów, urządzeń i konstrukcji, które są potrzebne do wykonania zamówienia,
sporządza się go na podstawie: dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych, założeń wyjściowych do kosztorysowania (czyli danych techniczno-technologicznych i organizacyjnych nie określonych w dokumentacji projektowej, a mających wpływ na wartość zamówienia) oraz cen jednostkowych robót podstawowych,
musi on zawierać: stronę tytułową (zawierającą określone w rozporządzeniu informacje), ogólną charakterystykę obiektu lub robót, przedmiar robót, kalkulację uproszczoną oraz tabelę wartości elementów scalonych,
załącznikami do niego są: założenia wyjściowe do kosztorysowania, kalkulacje szczegółowe cen jednostkowych, analizy indywidualne nakładów rzeczowych, analizy własne cen czynników produkcji i wskaźników narzutów kosztów pośrednich i zysku.
Kosztorys inwestorski nie uwzględnia żadnych innych niż określone w dokumentacji projektowej kosztów (np. zwiększenia ilości robót w stosunku do wielkości określonych w przedmiarze, prognozowanej inflacji, czy wzrostu cen materiałów i robocizny).
Nie jest on więc właściwy do ustalenia realnego kosztu inwestycji i nakładów jakie zostaną na nią poniesione. Powinieneś zatem posiadać również inny dokument uwzględniający powyższe czynniki. Dzięki temu będziesz miał możliwość oceny rzeczywistego i kompletnego kosztu inwestycji, dla potrzeb związanych z zabezpieczeniem środków na jej realizację.
Program funkcjonalno-użytkowy
Kolejnym dokumentem, który może stanowić podstawę do ustalenia wartości szacunkowej zamówienia na wykonanie roboty budowlanej są planowane koszty robót budowlanych określonych w programie funkcjonalno-użytkowym. Zasady sporządzania tego dokumentu zostały określone również w rozporządzeniu w sprawie określenia metod i podstaw sporządzania kosztorysu inwestorskiego.
W przypadku planowanych kosztów robót budowlanych określenie wartości nie polega na określeniu cen jednostkowych tych robót, lecz na zastosowaniu odpowiednich wskaźników cenowych.
Obliczenie planowanych kosztów robót budowlanych polega na przemnożeniu wskaźnika cenowego określonego składnika kosztów przez ilość jednostek odniesienia dla tego kosztu ustaloną na podstawie programu funkcjonalno-użytkowego. Wskaźniki cenowe określa się na podstawie cen rynkowych lub jeżeli takich danych nie ma na podstawie dostępnych i stosowanych powszechnie katalogów i cenników.
Składniki kosztów natomiast ustala się z uwzględnieniem struktury klasyfikacyjnej Wspólnego Słownika Zamówień.
Określenie wartości zamówienia przy pomocy planowanych kosztów robót budowlanych jest zatem zadaniem bardziej skomplikowanym niż opracowanie kosztorysu inwestorskiego. Stąd, gdy przedmiotem zamówienia jest samo wykonanie robót budowlanych, ta metoda jest stosowana stosunkowo rzadko.
Szacowanie wartości zamówień, których przedmiotem jest zaprojektowanie i wykonanie roboty budowlanej
Jeżeli przeprowadzasz zamówienia jednocześnie na zaprojektowanie i wykonanie roboty budowlanej masz obowiązek ustalić jego wartość w oparciu o planowane koszty prac projektowych oraz planowane koszty robót budowlanych. Zasady opracowania obu powyższych dokumentów określa rozporządzenie w sprawie określenia metod i podstaw sporządzania kosztorysu inwestorskiego.
Określenie wartości zamówienia, którego przedmiotem jest zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych przebiega w dwóch etapach.
Pierwszy polega na wyliczeniu planowanych kosztów robót budowlanych w sposób, który został już omówiony w punkcie dotyczącym szacowania wartości zamówień na wykonanie roboty budowlanej.
Drugi polega na określeniu planowanych kosztów prac projektowych na podstawie planowanych kosztów robót budowlanych. Obliczenie wartości projektu polega bowiem na przemnożeniu planowanych kosztów robót budowlanych przez wskaźniki procentowe, które zostały określone w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury. Jeżeli w rozporządzeniu nie ma wskaźnika adekwatnego do inwestycji, którą zamierzasz zrealizować, możesz ustalić wartość wskaźnika procentowego na podstawie posiadanych danych lub informacji uzyskanych z właściwej izby samorządu zawodowego.
W przypadku szacowania wartości zamówienia na zaprojektowanie i wykonanie roboty budowlanej musisz posiadać program funkcjonalno-użytkowy, bez którego nie ustalisz planowanych kosztów robót budowlanych.
Opis przedmiotu zamówienia na roboty budowlane - jak go prawidłowo sporządzić
Właściwy opis przedmiotu zamówienia w przypadku robót budowlanych jest szczególnie istotny, ponieważ każdy błąd w powyższym zakresie może skutkować zawyżeniem lub zaniżeniem ceny ofertowej. W konsekwencji może spowodować to poważne komplikacje podczas realizacji zamówienia. Mogą one polegać m.in. na wysuwaniu przez wykonawcę roszczeń lub w przypadku ceny zawyżonej, konieczności unieważnienia postępowania ze względu na brak dostatecznych środków na jego realizację. Pamiętaj zatem, aby zadbać o opisanie przedmiotu zamówienia jednoznacznie i wyczerpując, stosując przy tym dokładne i zrozumiałe określenia.
Ogólne zasady dokonywania opisu przedmiotu zamówienia na roboty budowlane
Zamówienie na robotę budowlaną jest skierowane do skonkretyzowanej grupy wykonawców posiadających wiedzę techniczną. Opis przedmiotu zamówienia nie musi być więc w pełni zrozumiały dla każdego. Ważne, aby był on oczywisty dla grona potencjalnych wykonawców działających w danej branży.
Opis powinien być na tyle szeroki i kompletny, aby uwzględniał wszystkie Twoje wymagania i okoliczności, które wykonawca powinien uwzględnić przy sporządzaniu oferty. Ponadto musi umożliwiać wykonawcom wyliczenie ceny, która będzie w sposób rzeczywisty odpowiadać zakresowi prac przewidzianych do wykonania.
Pamiętaj, że opis przedmiotu zamówienia musi być opracowany tak, aby nie utrudniał uczciwej konkurencji i równego dostępu wykonawców do zamówienia. Z tego względu musisz zadbać, by w jego treści nie znalazły się sformułowania, parametry i określenia, które wskazywałyby na obowiązek zastosowania przez wykonawcę konkretnego wyrobu.
Znaki towarowe i patenty
Zakazane jest wskazywanie w opisie przedmiotu zamówienia znaków towarowych, patentów lub pochodzenia z wyjątkiem sytuacji, gdy jest to uzasadnione specyfiką przedmiotu zamówienia oraz gdy opisanie przedmiotu zamówienia w inny sposób nie jest możliwe. Jeżeli jednak musisz skorzystać z powyższego wyjątku, jesteś zobowiązany dopuścić rozwiązania równoważne. Musisz wskazać i określić dokładne wymagania i cechy jakie muszą zostać spełnione, aby dane rozwiązanie zostało uznane za równoważne.
Polskie i europejskie normy
Dokonując opisu przedmiotu zamówienia powinieneś posługiwać się cechami technicznymi i jakościowymi z uwzględnieniem Polskich Norm przenoszących normy europejskie lub norm innych państw członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego przenoszących normy europejskie. Jeżeli takich norm nie ma możesz opierać się na europejskich aprobatach technicznych, normach międzynarodowych oraz innych dokumentach (art. 30 ust.1 i 2 ustawy Pzp). Nie oznacza to jednak, że masz obowiązek przywoływania w opisie przedmiotu zamówienia konkretnych norm. Wystarczy, aby w opisie zostały uwzględnione wymagania, które wynikają z tych norm. Pamiętaj, że jeżeli opiszesz przedmiot zamówienia za pomocą wyżej wymienionych norm czy aprobat, to masz obowiązek dopuścić zastosowanie rozwiązań równoważnych.
Wymagania funkcjonalne
Jeżeli chcesz odstąpić od opisania przedmiotu zamówienia w oparciu o cechy techniczne i jakościowe oraz poprzez odniesienie się do istniejących norm, to masz taką możliwość. W takim przypadku jesteś zobowiązany do opisania przedmiotu zamówienia poprzez wskazanie wymagań funkcjonalnych. Powyższy opis powinien określać cel jakiemu ma służyć zamówienie oraz wskazywać dokładnie wymagania techniczne, organizacyjne oraz funkcjonalne w taki sposób, aby złożone oferty były w pełni porównywalne. Taka forma opisu daje możliwość zastosowania niestandardowych rozwiązań, co jest bardzo dobrym rozwiązaniem w przypadku specyficznego przedmiotu zamówienia.
Nazwy i kody z CPV
Pamiętaj, że jesteś zobowiązany do zastosowania przy opisie przedmiotu zamówienia nazw i kodów określonych we Wspólnym Słowniku Zamówień (art. 30 ust. 7 ustawy Pzp).
Obowiązkowa dokumentacja
W przypadku udzielania zamówienia na roboty budowlane masz obowiązek dokonania opisu przedmiotu zamówienia za pomocą dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót, a przypadku „zaprojektuj i zbuduj” - programu funkcjonalno-użytkowego niezależnie od trybu w jakim jest udzielane zamówienie.
Powyższe dokumenty w postępowaniach prowadzonych w trybie:
przetargu nieograniczonego,
przetargu ograniczonego,
dialogu konkurencyjnego,
negocjacji z ogłoszeniem oraz
negocjacji bez ogłoszenia
są obowiązkowym elementem siwz i wraz z nią muszą zostać przekazane wykonawcy w sposób właściwy dla danego trybu.
W przypadku zamówienia z wolnej ręki dokumenty przekazujesz wykonawcy wraz z zaproszeniem do negocjacji.
W jednym z wyroków Krajowa Izba Odwoławcza uznała, że w postępowaniu w trybie negocjacji z ogłoszeniem na etapie zaproszenia wykonawców do składania ofert wstępnych zamawiający ma obowiązek dysponować siwz, którą przekazuje wykonawcom wraz z zaproszeniem. Przekazywana specyfikacja zgodnie z art. 36 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp musi zawierać opis przedmiotu zamówienia. Nie przewidziano bowiem odrębnych regulacji dla postępowania prowadzonego w trybie negocjacji z ogłoszeniem.
W omawianym wyroku przedmiotem zamówienia było zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych. Izba orzekła więc, że obowiązkiem zamawiającego było opisanie przedmiotu zamówienia za pomocą programu funkcjonalno-użytkowego (wyrok KIO z 10 sierpnia 2009 r., sygn. akt KIO/UZP 970/09).
Odpowiedzialność za przygotowanie dokumentacji
Jako inwestor jesteś zobowiązany do przygotowania inwestycji oraz odpowiadasz za sporządzenie i dostarczenie wszystkich dokumentów, które składają się na opis przedmiotu zamówienia (art. 647 Kodeksu cywilnego). Możesz zobowiązać wykonawcę w siwz do powiadomienia Ciebie o wszelkich dostrzeżonych brakach i błędach w dokumentacji.
Wykonawca nie ma jednak obowiązku szczegółowego sprawdzania dokumentacji w celu wykrycia jej błędów. Nie ponosi również odpowiedzialności za wady projektu, których stwierdzenie wymagałoby specjalistycznej wiedzy z zakresu projektowania.
Krajowa Izba Odwoławcza w jednym wyroku stwierdziła, że obowiązkiem wykonawcy jest sprawdzenie, czy dostarczone projekty są kompletne, zatwierdzone przez właściwy organ i czy nie zawierają wad lub błędów dających się wykryć przy zachowaniu poziomu należytej staranności wymaganego w stosunkach danego rodzaju.
Izba powołała się na wyrok Sądu Najwyższego z 27 marca 2000 r., sygn. III CKN 629/98, z którego uzasadnienia wynika, że zakres obowiązku sprawdzenia dokumentacji przez wykonawcę robót ogranicza się do przypadków niewymagających specjalistycznej wiedzy z zakresu projektowania (wyrok KIO z 30 marca 2009 r., sygn. akt KIO/UZP 318/09).
Opis przedmiotu zamówienia na wykonanie roboty budowlanej - o czym musisz pamiętać
Jeżeli przedmiotem zamówienia jest samo wykonanie roboty budowlanej masz obowiązek opisania przedmiotu zamówienia za pomocą dokumentacji projektowej oraz specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót. Zakres oraz formę dokumentacji projektowej oraz specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót określa rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 2 września 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego.
a ) Dokumentacja projektowa
Niezbędny zakres dokumentacji projektowej jesteś zobowiązany ustalić samodzielnie, biorąc pod uwagę tryb, w jakim zamierzasz udzielić zamówienia publicznego oraz wymagania, dotyczące postępowania poprzedzającego rozpoczęcie robót budowlanych wynikającego z ustawy Prawo budowlane (tzn. postępowania mającego na celu uzyskanie pozwolenia na budowę). Obowiązkowa zawartość dokumentacji projektowej jest uzależniona również od tego czy robota budowlana, będąca przedmiotem zamówienia wymaga uzyskania pozwolenia na budowę czy też nie.
Dokumentacja projektowa dla robót budowlanych wymagających uzyskania pozwolenia na budowę
Dokumentacja projektowa musi zawierać:
Projekt budowlany w zakresie uwzględniającym specyfikę robót budowlanych;
Projekty wykonawcze;
Przedmiar robót;
Informację dotyczącą bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, w przypadku, gdy jest ona wymagana na podstawie odrębnych przepisów.
Projekt budowlany - powinien zostać opracowany zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego. Projekt powinien zostać wykonany przez projektanta posiadającego ważne uprawnienia projektowe w zakresie określonej branży. Prawidłowo wykonany projekt budowlany powinien zawierać:
projekt zagospodarowania działki lub terenu, zawierający część opisową i rysunkową. Powinien zostać sporządzony na aktualnej mapie do celów projektowych wykonanej przez geodetę i określać przebieg granic działki lub terenu, wskazywać na układ sieci uzbrojenia terenu oraz istniejących obiektów budowlanych, a także istniejący układ komunikacyjny z uwzględnieniem układu zieleni i ukształtowania terenu. Projekt ma określać również m.in. czy działka lub teren na którym będzie wykonywana robota budowlana są wpisane go rejestru zabytków oraz czy z inwestycją wiązać się będą zagrożenia dla środowiska oraz higieny i zdrowia jej przyszłych użytkowników;
projekt architektoniczno-budowlany, zawierający opis techniczny oraz część rysunkową. Jego zadaniem jest opisanie funkcji i konstrukcji obiektu oraz wskazanie rozwiązań technicznych, które mają zostać zastosowane do jego realizacji. Opis techniczny powinien określać m.in. parametry techniczne obiektu, jego formę architektoniczną i konstrukcję oraz dane odnośnie wpływu obiektu budowlanego na środowisko, zdrowie ludzi i otoczenie. Cześć rysunkowa (rzuty, przekroje, widoki, profile) powinna zostać dostosowana do charakteru i specyfiki obiektu, a także jego funkcji, a zawarte w niej oznaczenia graficzne i wyjaśnienia powinny być jednoznaczne;
dodatkowo może zawierać: oświadczenia właściwych jednostek odpowiadających za dostarczanie energii, wody, ciepła i gazu oraz odprowadzania ścieków, a także o warunkach przyłączenia obiektu do sieci wod.-kan., cieplnej, gazowej, telekomunikacyjnej, a także dróg publicznych. Powinien zawierać również wyniki badań geologiczno-inżynierskich i geotechniczne warunki posadowienia obiektów budowlanych.
Autor projektu budowlanego musi zapewnić sprawdzenie go przez osobę posiadająca stosowne uprawnienia pod kątem zgodności z przepisami, chyba, że projektowany obiekt ma prostą i typową konstrukcje (np. jeżeli chodzi o niewielki budynek gospodarczy).
Projektant ponosi odpowiedzialność zawodową za wykonany projekt budowlany, niezależnie od tego czy wada wykonanego przez niego opracowania zostanie odkryta i zgłoszona przez wykonawcę roboty budowlanej.
Uwaga!
Wprowadzenie istotnych zmian w stosunku do zatwierdzonego projektu budowlanego jest możliwe wyłącznie po uzyskaniu zmiany decyzji o pozwoleniu na budowę.
Projekty wykonawcze - są opracowaniami, które mają uszczegółowić, sprecyzować i uzupełnić projekt budowlany w takim stopniu, aby umożliwić sporządzenie kosztorysu inwestorskiego, przedmiaru, a w efekcie złożenie prawidłowej oferty i realizację roboty budowlanej. Muszą one zawierać rysunki odpowiadające skalą specyfice robót objętych zamówieniem oraz wyjaśnienia opisowe dotyczące: części obiektów, rozwiązań budowlano-konstrukcyjnych i materiałowych, detali architektonicznych oraz urządzeń budowlanych, a także instalacji i wyposażenia technicznego.
Projekty wykonawcze mają uszczegółowić rozwiązania projektowe, dotyczące w szczególności: przygotowania terenu pod budowę, robót w zakresie instalacji i sieci uzbrojenia terenu, robót związanych z zagospodarowaniem terenu, budową dróg, parkingów oraz zielenią, a także robót wykończeniowych. Forma projektów wykonawczych powinna być adekwatna do formy projektu budowlanego.
Projekt wykonawczy może wykonać osoba, która nie posiada uprawnień budowlanych do projektowania. Nie ponosi więc odpowiedzialności zawodowej za jego ewentualne wady.
Przedmiar robót - jest to opracowanie, które zawiera zestawienie robót przewidzianych do wykonania w kolejności technologicznej ich wykonania wraz z ich szczegółowym opisem lub wskazaniem podstaw ustalających szczegółowy opis oraz wyliczeniem i zestawieniem rodzaju i ilości poszczególnych robót.
Przedmiar musi również wskazywać właściwe specyfikacje techniczne wykonania i odbioru robót oraz podstawy do ustalenia cen jednostkowych robót lub jednostkowych nakładów rzeczowych (czyli określać numer katalogu, tablicy i kolumny).
Zestawienia zawarte w przedmiarze mają na celu określenie skali inwestycji oraz stanowią podstawę do oszacowania jej wartości zarówno przez wykonawców jak i zamawiającego (w oparciu o przedmiar sporządzany jest kosztorys inwestorski). Przedmiar przygotowuje kosztorysant, który nie musi posiadać uprawnień budowlanych.
Pamiętaj, że przedmiar jest dokumentem drugorzędnym w stosunku do projektu budowlanego i wykonawczego, a także specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót. W przypadku rozbieżności pomiędzy przedmiarem, a wyżej wymienionymi dokumentami tzn. pomiędzy ilością robót przewidzianych w projekcie, a ilością robót określoną w przedmiarze wykonawca zobowiązany jest do wykonania pełnego zakresu robót zgodnie z projektem budowlanym. Jeżeli więc konieczność wykonania określonych robót budowlanych wynika z projektu stanowiącego element opisu przedmiotu zamówienia uznaje się je za objęte przedmiotem zamówienia niezależnie od tego, czy zostały odzwierciedlone w przedmiarze, czy nie.
W jednym z wyroków Krajowa Izba Odwoławcza orzekła, że przedmiar robót, stanowiący podstawę sporządzenia kosztorysu, jest opracowaniem wtórnym w stosunku do projektu i specyfikacji technicznych i to nie on determinuje zakres prac objętych przedmiotem zamówienia.
Zawarte w przedmiarze robót zestawienia mają zobrazować skalę roboty budowlanej i pomóc wykonawcom w oszacowaniu kosztów inwestycji, wobec czego przedmiarowi robót można przypisać wyłącznie charakter dokumentu pomocniczego (wyrok KIO z 30 lipca 2009 r., sygn. akt KIO/UZP 921/09).
Pamiętaj, że dokumentacja projektowa może nie obejmować przedmiaru, gdy:
zamówienie na robotę budowlaną jest udzielane w trybie zamówienia z wolnej ręki,
wybierzesz ryczałtową formę rozliczania się z wykonawcą.
Zamówienie z wolnej ręki
W przypadku zamówień z wolnej ręki przedmiar może być przydatny dla wykonawców, jako narzędzie ułatwiające wyliczenie realnej ceny za realizację robót. Dlatego mimo, iż nie masz takiego obowiązku, to zawsze przemyśl czy nie warto przekazać go wykonawcom.
Wynagrodzenie ryczałtowe
W przypadku postępowania z wynagrodzeniem ryczałtowym, nawet gdy przekażesz wykonawcom przedmiar, to będzie miał on jedynie informacyjną rolę Nie będziesz miał więc możliwości odrzucenia oferty wykonawcy w przypadku wystąpienia rozbieżności między przedmiarem, a złożonym kosztorysem ofertowym.
Możesz zrezygnować z ustalania kosztów składających się na realizację poszczególnych rodzajów robót budowlanych i ograniczyć się do żądania od wykonawcy przedstawienia w ofercie jednej łącznej ceny za wykonanie wszystkich robót wynikających z dokumentacji projektowej oraz specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót, a także załączonego do siwz wzoru umowy. Nie masz też obowiązku badania, czy wykonawca prawidłowo obliczył cenę za wykonane prace.
Informacja dotycząca bezpieczeństwa i ochrony zdrowia - jest to dokument sporządzany przez projektanta, na podstawie którego kierownik budowy ma obowiązek wykonać przed rozpoczęciem robót budowlanych plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. Informacja dotycząca bezpieczeństwa i ochrony zdrowia musi stanowić element dokumentacji projektowej w przypadkach wskazanych w ustawie Prawo budowlane, w związku ze szczególnie ryzykownym charakterem robót. Dokument powyższy powinien zawierać w szczególności opis zakresu i kolejności realizacji robót objętych daną inwestycją wraz wskazaniem zagrożeń jakie wynikają w związku z ich realizacją dla bezpieczeństwa i zdrowia ludzi, a także określenie sposobów oraz środków technicznych i organizacyjnych niezbędnych do zapobiegania przewidywanym niebezpieczeństwom.
Szczegółowy zakres oraz forma informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia zostały określone w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z 23 czerwca 2003 r. w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.
Dokumentacja projektowa dla robót budowlanych nie wymagających uzyskania pozwolenia na budowę
Dokumentacja projektowa musi zawierać:
- Plany, rysunki lub inne dokumenty umożliwiające jednoznaczne określenie rodzaju i zakresu robót budowlanych podstawowych oraz uwarunkowań i dokładnej lokalizacji ich wykonania - czyli znacznie mniej skomplikowany i uproszczony odpowiednik projektu budowlanego i wykonawczego obrazujący skalę i zakres roboty budowlanej. Musi on być na tyle dokładny i szczegółowy, a zarazem jednoznaczny, aby umożliwić wykonawcom należytą wycenę prac.
- Przedmiar robót - omówiony szczegółowo w punkcie dotyczącym dokumentacji projektowej dla robót budowlanych wymagających uzyskania pozwolenia na budowę. Również w tym przypadku dokumentacja może nie obejmować przedmiaru, jeżeli zamówienie jest udzielane w trybie z wolnej ręki i jeżeli zgodnie z istotnymi postanowieniami umowy przyjęta została zasada wynagrodzenia ryczałtowego.
- Projekty, pozwolenia, uzgodnienia i opinie - muszą one stanowić element dokumentacji jedynie w przypadku, gdy jest to wymagane na podstawie odrębnych przepisów.
b) Specyfikacja Techniczna Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych - STWiORB
Specyfikacje Techniczne Wykonania i Odbioru Robót są odrębnym dokumentem, który nie wchodzi w skład dokumentacji projektowej.
Zakres oraz formę Specyfikacji Technicznych Wykonania i Odbioru Robót określa rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 2 września 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego.
STWiORB to opracowanie, które powinno zawierać zbiór wymagań niezbędnych do określenia standardu i jakości wykonania określonej roboty budowlanej. Celem Specyfikacji Technicznych jest uzupełnienie dokumentacji projektowej, poprzez wskazanie dodatkowych informacji, które nie zostały uwzględnione w projektach, a są istotne dla uzyskania właściwej jakości robót np. wskazywać technologie, które pozwolą wykonawcy uzyskać wymagane parametry techniczne. Muszą znaleźć się w nim również informacje określające zasady organizacji robót, warunki związane z ochroną środowiska i zabezpieczeniem placu budowy, rozliczeniem ewentualnych robót zamiennych lub dodatkowych, bezpieczeństwem pracy, obmiarem robót, a także sposobem dokonywania odbioru robót.
Rozporządzenie w sprawie zakresu i formy dokumentacji projektowej wskazuje, że wspólne wymagania dotyczące wszystkich rodzajów robót budowlanych występujących w ramach jednego przedmiotu zamówienia mogą zostać zebrane i ujęte w jednej ogólnej specyfikacji technicznej. Może więc wystąpić sytuacja, w której będziesz posiadał jedną ogólną specyfikacje techniczną, określającą jednolite zasady odbioru, oceny jakości robót, wyceny robót zamiennych dodatkowych dla wszystkich rodzajów robót występujących w ramach inwestycji oraz kilka szczegółowych specyfikacji technicznych określających indywidualne wymagania dla poszczególnych rodzajów robót (np. specyfikacje mostowe, drogowe, teletechniczne itd.).
Aby mogła powstać Specyfikacja Techniczna najpierw musi zostać sporządzony projekt budowlany oraz wykonawczy, które określają zakres prac oraz główne metody ich realizacji. Dopiero na ich bazie może zostać opracowana STWiORB. Do jej opracowania nie jest konieczne posiadanie uprawnień projektowych.
Opis przedmiotu zamówienia na zaprojektowanie i wykonanie roboty budowlanej - jak sporządzić PFU
Jeżeli przedmiotem zamówienia jest zaprojektowanie i wykonanie roboty budowlanej masz obowiązek opisania przedmiotu zamówienia za pomocą programu funkcjonalno- użytkowego. Zakres oraz formę programu funkcjonalno-użytkowego określa rozporządzenie Ministra infrastruktury z 2 września 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego.
Program funkcjonalno-użytkowy (PFU) - jest to opracowanie, które zawiera w swojej treści wymagania techniczno-architektoniczne, funkcjonalne, materiałowe, a także ekonomiczne jakie powinna spełniać robota budowlana. PFU ma za zadanie stanowić podstawę do ustalenia planowanych kosztów zarówno prac projektowych jak i wykonania roboty budowlanej, a także umożliwić wykonawcom przygotowanie oferty, a w szczególności wyliczenie ceny ofertowej. Z powyższego względu w treści programu funkcjonalno-użytkowego musi zostać zawarty jak najbardziej szczegółowy opis obiektu budowlanego wraz z wskazaniem jego parametrów technicznych oraz wymagań jakościowych odnośnie jego wykonania.
PFU musi zawierać wykaz dokumentów, jakie posiada zamawiający potrzebnych do opracowania projektu oraz informację o zasadach oraz terminach pozyskiwania pozostałych dokumentów niezbędnych do uzyskania pozwolenia na budowę i innych wymaganych decyzji.
Program powinien składać się ze strony tytułowej, części opisowej i części informacyjnej.
Część opisowa zgodnie z przepisami obejmuje:
ogólny opis przedmiotu zamówienia, w którym określa się parametry, wielkość i zakres obiektu, uwarunkowania wykonania przedmiotu zamówienia oraz ogólne właściwości funkcjonalno-użytkowe,
opis wymagań zamawiającego w stosunku do przedmiotu zamówienia dotyczących przygotowania terenu budowy, architektury, konstrukcji, instalacji, wykończenia, zagospodarowania terenu, wyposażenia budowlano-inwestycyjnego z uwzględnieniem specyfiki określonego obiektu budowlanego. W opisie powinny znaleźć się warunki wykonania i odbioru robót budowlanych, stanowiące odpowiednik STWiORB oraz zostać w nim określone cechy obiektu, dotyczące rozwiązań budowlano-konstrukcyjnych i wskaźników ekonomicznych.
Część informacyjna PFU zawiera:
dokumenty, które potwierdzają, że inwestycja jest zgodna z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego,
oświadczenie zamawiającego potwierdzające jego prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane,
przepisy prawne i normy związane z projektowaniem i wykonaniem roboty budowlanej,
inne posiadane informacje i dokumenty niezbędne do zaprojektowania robót budowlanych (np. kopię mapy zasadniczej, wyniki badań gruntowo-wodnych, zalecenia konserwatora zabytków, inwentaryzację zieleni, dane, raporty i ekspertyzy z zakresu ochrony środowiska, pomiary ruchu i hałasu itp.)
Osoby, które opracowują program funkcjonalno-użytkowy nie muszą posiadać odpowiednich uprawnień budowlanych ani innych szczególnych kwalifikacji. Najczęściej ten dokument jest opracowywany przez biura projektowe."
Autor: Dominika Perkowska
prawnik,
praktyk z wieloletnim doświadczeniem w dziedzinie zamówień publicznych,
obecnie główny specjalista ds. zamówień publicznych w firmie wykonawczej.
"Przygotowanie i przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego na roboty budowlane jest bardziej skomplikowane, niż na usługi lub dostawy. Przewidziane są dla nich odrębne regulacje, dotyczące szacowania wartości oraz opisu przedmiotu zamówienia. Obowiązują również inne progi wartościowe, od których uzależnione jest stosowanie procedury „unijnej”. Potrzebna jest także wiedza z zakresu prawa budowlanego. Sprawdź więc, jak przygotować się do postępowania na roboty budowlane.
Postępowania, których przedmiotem jest realizacja robót budowlanych przeprowadzane są w większości jednostek zobowiązanych do przestrzegania ustawy Pzp. Prowadzą je nie tylko podmioty powołane do budowy dróg, autostrad, oraz pozostałej infrastruktury, lecz także inne np. szpitale, domy kultury, uczelnie, gdy muszą przeprowadzić remont, modernizację lub przebudowę budynków.
Jak ustalić, czy Twoje zamówienie jest robotą budowlaną
Robota budowlana
Robotą budowlaną jest wykonanie albo zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych w rozumieniu ustawy z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, a także realizacja obiektu budowlanego, za pomocą dowolnych środków, zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego (art. 2 ust.8 ustawy Pzp). Co to oznacza w praktyce?
Robotą budowlaną jest zarówno budowa (czyli wykonanie nowego obiektu budowlanego, jego odbudowa i nadbudowa) jak i przebudowa, montaż, remont lub rozbiórka obiektu budowlanego.
Obiekt budowlany
Natomiast obiekt budowlany to:
budynek wraz z instalacjami oraz urządzeniami technicznymi służącymi do eksploatacji tego budynku - czyli taki obiekt, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych (ścian, murów) oraz posiadający fundamenty i dach,
budowla stanowiąca całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami - czyli każdy obiekt budowlany, który nie jest budynkiem, ani obiektem małej architektury. Są to np.: lotniska, drogi, linie kolejowe, mosty, wiadukty, tunele, przepusty techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową.
obiekt małej architektury - czyli niewielkie obiekty: przedmioty kultu religijnego (kapliczki, krzyże przydrożne, figury), posągi, wodotryski i inne obiekty architektury ogrodowej, obiekty służące rekreacji i utrzymaniu porządku (piaskownice, huśtawki, drabinki, śmietniki).
Zakres prac i obiektów uznawanych za budowlane jest więc bardzo szeroki.
Uwaga!
Abyś mógł uznać dane zamówienie za robotę budowlaną, musi ono jednocześnie dotyczyć obiektu budowlanego (np. mostu) i polegać na jednej z czynności wymienionych jako roboty budowlane w ustawie Prawo budowlane (np. remoncie).
Przykład
Jednym z zadań gminy jest utrzymywanie cmentarzy wojennych. Jeżeli w związku z powyższym gmina zechce udzielić zamówienia na mycie nagrobków i dekorowanie ich z okazji świąt okolicznościowych, to powinna zakwalifikować powyższe czynności jako usługi i zastosować przepisy ustawy Pzp dotyczące tej kategorii zamówień.
Jeżeli jednak część nagrobków zostanie zdewastowana i konieczna będzie ich rekonstrukcja, to wówczas gmina musi uznać prace związane z ich odtworzeniem za robotę budowlaną.
Remont
Remont musi być wykonywany w istniejącym obiekcie budowlanym i mieć na celu odtworzenie stanu pierwotnego. Przy realizacji prac dopuszczalne jest zastosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyte w stanie pierwotnym.
Remontem nie jest bieżąca konserwacja, która ma na celu utrzymanie istniejącego obiektu budowlanego w stanie niezmienionym i niepogorszonym.
Przykład
Pewien zamawiający był odpowiedzialny za oświetlenie uliczne. Aby prawidłowo funkcjonowało udzielił on zamówienia publicznego wykonawcy, który miał dokonywać comiesięcznych przeglądów instalacji, ewentualnej wymiany żarówek oraz dostosowywać godziny pracy oświetlenia do zmieniających się pór roku. Była to bieżąca konserwacja i dlatego zamówienie było usługą.
Gdyby zniszczeniu uległ słup oświetleniowy lub została przerwana linia wysokiego napięcia, to usunięcie tego rodzaju awarii musiałoby zostać potraktowane jako remont, czyli robota budowlana.
Szacowanie wartości zamówienia na roboty budowlane - krok po kroku
Szacowanie wartości zamówienia na roboty budowlane jest bardziej skomplikowane oraz pracochłonne niż w przypadku dostaw lub usług.
Określenie wartości zamówienia jest niezbędne do ustalenia trybu i zasad postępowania. W przypadku zamówień na roboty budowlane ustanowiono inne niż w przypadku usług i dostaw, progi wartościowe od których jesteś zobowiązany do stosowania zaostrzonej procedury (tzw. unijnej).
Zgodnie z przepisami wykonawczymi masz obowiązek przekazania Urzędowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich ogłoszeń o zamówieniach na roboty budowlane, których wartość wyrażona w złotych polskich przekracza równowartość 4 845 000 euro. Wartość ta obowiązuje wszystkich zamawiających, włącznie z udzielającymi zamówień sektorowych.
Prawidłowo oszacowana wartość zamówienia powinna zawierać całkowite szacunkowe wynagrodzenie wykonawcy, bez VAT, ustalone z należytą starannością. Powinieneś więc uwzględnić w niej wszystkie koszty związane z wykonaniem roboty budowlanej.
Zakaz dzielenia zamówienia
Przy ustalaniu wartości zamówienia musisz przestrzegać przepisów ustawy Pzp, które zabraniają dzielenia zamówienia na części lub zaniżania jego wartości w celu uniknięcia stosowania przepisów ustawy.
Jeżeli określone roboty budowlane przewidziane przez zamawiającego w znanej mu perspektywie czasowej np. w okresie jednego roku budżetowego, mają zostać wykonane na jednym obiekcie budowlanym, mogącym samoistnie spełniać funkcję gospodarczą i techniczną, to należy uznać je za jedno zamówienie i przyjąć do ustalenia wartości szacunkowej ich łączną wartość.
Pamiętaj, że powyższy obowiązek nie wyklucza możliwości podzielenia takich zamówień na części i udzielenia ich nawet w kilku odrębnych postępowaniach. Jednak w takim przypadku zobowiązany jesteś przyjąć, że wartością każdego z podzielonych zamówień będzie łączna wartość poszczególnych części zamówienia.
Zamówienia udzielane w częściach
Jedynym wyjątkiem od wskazanej powyżej reguły jest możliwość udzielenia zamówienia na daną część roboty budowlanej zgodnie z przepisami właściwymi dla wartości tej części, w przypadku:
kiedy jej wartość nie przekracza wyrażonej w złotówkach równowartości 1 000 000 euro oraz
gdy łączna wartość tych części wynosi nie więcej niż 20% wartości zamówienia
(art. 6 a ustawy Pzp).
Przykład
Zamawiający zamierzał udzielić zamówienia na robotę budowlaną, polegającą na budowie kilkupiętrowego budynku o wartości stanowiącej wyrażoną w złotówkach równowartość 5 000 000 euro. Pilnie potrzebował wybudować parter budynku, którego wartość szacunkowa wynosiła 900 000 euro (czyli poniżej 20% wartości szacunkowej zamówienia i jednocześnie mniej niż 1 000 000 euro). Mógł on więc udzielić zamówienia na tę część z zastosowaniem przepisów dla niej właściwych (tzn. w mniej sformalizowanej i szybszej tzw. procedurze krajowej).
Zamówienia uzupełniające
Przy szacowaniu wartości zamówienia musisz również pamiętać o obowiązku uwzględnienia:
wartości zamówień uzupełniających, o ile je przewidujesz oraz
wartości dostaw związanych z wykonywaniem robót, jeżeli zamierzasz oddać je do dyspozycji wykonawcy.
Umowa ramowa
Ponadto, jeżeli zamierzasz zawrzeć umowę ramową musisz przyjąć, że jej wartością będzie łączna wartość wszystkich zamówień, których zamierzasz udzielić w czasie jej trwania.
Zwróć uwagę, że wyodrębnione jednostki organizacyjne (np. oddziały, delegatury itp.) jeżeli posiadają samodzielność finansową, a określone zamówienie na robotę budowlaną jest związane z ich własną działalnością (np. dotyczy remontu drogi będącej we władaniu tej jednostki), mają prawo ustalić wartość udzielanego zamówienia odrębnie od wartości zamówień udzielanych przez pozostałe jednostki tego samego zamawiającego.
Termin
Pamiętaj, że ustalenia wartości szacunkowej roboty budowlanej musisz dokonać nie wcześniej niż 6 miesięcy przed dniem wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia. Jest to bardzo ważne, ponieważ na rynek robót budowlanych ogromny wpływ mają ceny materiałów budowlanych oraz stawek roboczogodzin, które potrafią podlegać bardzo dynamicznym zmianom. Dokumenty, na których opiera się szacowanie wartości robót budowlanych muszą być więc aktualne, w przeciwnym razie wartość zamówienia mogłaby zostać zawyżona lub zaniżona.
Aktualizacja dokumentów
Jeżeli posiadany przez Ciebie dokument, służący jako podstawa oszacowania wartości, został sporządzony wcześniej niż 6 miesięcy przed wszczęciem postępowania, to jesteś zobowiązany do dokonania samodzielnie lub zlecenia dokonania innemu podmiotowi jego aktualizacji. Taki sam obowiązek masz, gdy po ustaleniu wartości zamówienia nastąpiła zmiana okoliczności mających wpływ na jego ustalenie (np. wprowadzenie nowych rozwiązań technologicznych, modyfikacja opisu przedmiotu zamówienia lub istotna zmiana cen materiałów).
Zamówienia mieszane
Zwróć uwagę, że do ustalenia wartości zamówienia stosuje się przepisy dotyczące robót budowlanych również, gdy obejmuje ono jednocześnie:
roboty budowlane i dostawy niezbędne do ich wykonania,
roboty budowlane i usługi, a wartościowy udział robót budowlanych w danym zamówieniu jest największy.
Szacowanie wartości zamówień, których przedmiotem jest wykonanie roboty budowlanej.
Aby oszacować wartość zamówienia na wykonanie roboty budowlanej musisz posiadać odpowiednie dokumenty, które będą stanowić do tego podstawę.
Pierwszym wskazanym w tym przypadku dokumentem jest kosztorys inwestorski, a drugim program funkcjonalno-użytkowy. Wyboru jednego z nich możesz dokonać dowolnie.
Kosztorys inwestorski
Zadaniem i celem kosztorysu inwestorskiego jest określenie wartości wszystkich robót, które zostały założone do wykonania w dokumentacji projektowej oraz materiałów i urządzeń, które są niezbędne do ich wykonania. Jest on dokumentem sporządzanym na etapie przygotowania postępowania, wyłącznie na potrzeby zamawiającego. Kosztorysu nie udostępniasz wykonawcom biorącym udział w postępowaniu.
Pamiętaj, że jest to dokument niezbędny do wyboru właściwego trybu udzielenia zamówienia oraz oceny czy dane zamówienie nie przekracza progów finansowych, powyżej których masz obowiązek stosować zaostrzoną procedurę (tzw. unijną).
Zasady sporządzania kosztorysu inwestorskiego zostały szczegółowo określone w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z 18 maja 2004 r. w sprawie określenia metod i podstaw sporządzania kosztorysu inwestorskiego, obliczania planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych określonych w programie funkcjonalno-użytkowym.
Przy sporządzaniu kosztorysu inwestorskiego obowiązują następujące reguły:
kosztorys opracowuje się metodą kalkulacji uproszczonej tzn. wartość robót oblicza się sumując iloczyny ilości określonych w przedmiarze robót i ich cen jednostkowych,
do jego wartości nie wlicza się podatku od towarów i usług,
wartość jego musi obejmować wartość wszystkich materiałów, urządzeń i konstrukcji, które są potrzebne do wykonania zamówienia,
sporządza się go na podstawie: dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych, założeń wyjściowych do kosztorysowania (czyli danych techniczno-technologicznych i organizacyjnych nie określonych w dokumentacji projektowej, a mających wpływ na wartość zamówienia) oraz cen jednostkowych robót podstawowych,
musi on zawierać: stronę tytułową (zawierającą określone w rozporządzeniu informacje), ogólną charakterystykę obiektu lub robót, przedmiar robót, kalkulację uproszczoną oraz tabelę wartości elementów scalonych,
załącznikami do niego są: założenia wyjściowe do kosztorysowania, kalkulacje szczegółowe cen jednostkowych, analizy indywidualne nakładów rzeczowych, analizy własne cen czynników produkcji i wskaźników narzutów kosztów pośrednich i zysku.
Kosztorys inwestorski nie uwzględnia żadnych innych niż określone w dokumentacji projektowej kosztów (np. zwiększenia ilości robót w stosunku do wielkości określonych w przedmiarze, prognozowanej inflacji, czy wzrostu cen materiałów i robocizny).
Nie jest on więc właściwy do ustalenia realnego kosztu inwestycji i nakładów jakie zostaną na nią poniesione. Powinieneś zatem posiadać również inny dokument uwzględniający powyższe czynniki. Dzięki temu będziesz miał możliwość oceny rzeczywistego i kompletnego kosztu inwestycji, dla potrzeb związanych z zabezpieczeniem środków na jej realizację.
Program funkcjonalno-użytkowy
Kolejnym dokumentem, który może stanowić podstawę do ustalenia wartości szacunkowej zamówienia na wykonanie roboty budowlanej są planowane koszty robót budowlanych określonych w programie funkcjonalno-użytkowym. Zasady sporządzania tego dokumentu zostały określone również w rozporządzeniu w sprawie określenia metod i podstaw sporządzania kosztorysu inwestorskiego.
W przypadku planowanych kosztów robót budowlanych określenie wartości nie polega na określeniu cen jednostkowych tych robót, lecz na zastosowaniu odpowiednich wskaźników cenowych.
Obliczenie planowanych kosztów robót budowlanych polega na przemnożeniu wskaźnika cenowego określonego składnika kosztów przez ilość jednostek odniesienia dla tego kosztu ustaloną na podstawie programu funkcjonalno-użytkowego. Wskaźniki cenowe określa się na podstawie cen rynkowych lub jeżeli takich danych nie ma na podstawie dostępnych i stosowanych powszechnie katalogów i cenników.
Składniki kosztów natomiast ustala się z uwzględnieniem struktury klasyfikacyjnej Wspólnego Słownika Zamówień.
Określenie wartości zamówienia przy pomocy planowanych kosztów robót budowlanych jest zatem zadaniem bardziej skomplikowanym niż opracowanie kosztorysu inwestorskiego. Stąd, gdy przedmiotem zamówienia jest samo wykonanie robót budowlanych, ta metoda jest stosowana stosunkowo rzadko.
Szacowanie wartości zamówień, których przedmiotem jest zaprojektowanie i wykonanie roboty budowlanej
Jeżeli przeprowadzasz zamówienia jednocześnie na zaprojektowanie i wykonanie roboty budowlanej masz obowiązek ustalić jego wartość w oparciu o planowane koszty prac projektowych oraz planowane koszty robót budowlanych. Zasady opracowania obu powyższych dokumentów określa rozporządzenie w sprawie określenia metod i podstaw sporządzania kosztorysu inwestorskiego.
Określenie wartości zamówienia, którego przedmiotem jest zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych przebiega w dwóch etapach.
Pierwszy polega na wyliczeniu planowanych kosztów robót budowlanych w sposób, który został już omówiony w punkcie dotyczącym szacowania wartości zamówień na wykonanie roboty budowlanej.
Drugi polega na określeniu planowanych kosztów prac projektowych na podstawie planowanych kosztów robót budowlanych. Obliczenie wartości projektu polega bowiem na przemnożeniu planowanych kosztów robót budowlanych przez wskaźniki procentowe, które zostały określone w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury. Jeżeli w rozporządzeniu nie ma wskaźnika adekwatnego do inwestycji, którą zamierzasz zrealizować, możesz ustalić wartość wskaźnika procentowego na podstawie posiadanych danych lub informacji uzyskanych z właściwej izby samorządu zawodowego.
W przypadku szacowania wartości zamówienia na zaprojektowanie i wykonanie roboty budowlanej musisz posiadać program funkcjonalno-użytkowy, bez którego nie ustalisz planowanych kosztów robót budowlanych.
Opis przedmiotu zamówienia na roboty budowlane - jak go prawidłowo sporządzić
Właściwy opis przedmiotu zamówienia w przypadku robót budowlanych jest szczególnie istotny, ponieważ każdy błąd w powyższym zakresie może skutkować zawyżeniem lub zaniżeniem ceny ofertowej. W konsekwencji może spowodować to poważne komplikacje podczas realizacji zamówienia. Mogą one polegać m.in. na wysuwaniu przez wykonawcę roszczeń lub w przypadku ceny zawyżonej, konieczności unieważnienia postępowania ze względu na brak dostatecznych środków na jego realizację. Pamiętaj zatem, aby zadbać o opisanie przedmiotu zamówienia jednoznacznie i wyczerpując, stosując przy tym dokładne i zrozumiałe określenia.
Ogólne zasady dokonywania opisu przedmiotu zamówienia na roboty budowlane
Zamówienie na robotę budowlaną jest skierowane do skonkretyzowanej grupy wykonawców posiadających wiedzę techniczną. Opis przedmiotu zamówienia nie musi być więc w pełni zrozumiały dla każdego. Ważne, aby był on oczywisty dla grona potencjalnych wykonawców działających w danej branży.
Opis powinien być na tyle szeroki i kompletny, aby uwzględniał wszystkie Twoje wymagania i okoliczności, które wykonawca powinien uwzględnić przy sporządzaniu oferty. Ponadto musi umożliwiać wykonawcom wyliczenie ceny, która będzie w sposób rzeczywisty odpowiadać zakresowi prac przewidzianych do wykonania.
Pamiętaj, że opis przedmiotu zamówienia musi być opracowany tak, aby nie utrudniał uczciwej konkurencji i równego dostępu wykonawców do zamówienia. Z tego względu musisz zadbać, by w jego treści nie znalazły się sformułowania, parametry i określenia, które wskazywałyby na obowiązek zastosowania przez wykonawcę konkretnego wyrobu.
Znaki towarowe i patenty
Zakazane jest wskazywanie w opisie przedmiotu zamówienia znaków towarowych, patentów lub pochodzenia z wyjątkiem sytuacji, gdy jest to uzasadnione specyfiką przedmiotu zamówienia oraz gdy opisanie przedmiotu zamówienia w inny sposób nie jest możliwe. Jeżeli jednak musisz skorzystać z powyższego wyjątku, jesteś zobowiązany dopuścić rozwiązania równoważne. Musisz wskazać i określić dokładne wymagania i cechy jakie muszą zostać spełnione, aby dane rozwiązanie zostało uznane za równoważne.
Polskie i europejskie normy
Dokonując opisu przedmiotu zamówienia powinieneś posługiwać się cechami technicznymi i jakościowymi z uwzględnieniem Polskich Norm przenoszących normy europejskie lub norm innych państw członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego przenoszących normy europejskie. Jeżeli takich norm nie ma możesz opierać się na europejskich aprobatach technicznych, normach międzynarodowych oraz innych dokumentach (art. 30 ust.1 i 2 ustawy Pzp). Nie oznacza to jednak, że masz obowiązek przywoływania w opisie przedmiotu zamówienia konkretnych norm. Wystarczy, aby w opisie zostały uwzględnione wymagania, które wynikają z tych norm. Pamiętaj, że jeżeli opiszesz przedmiot zamówienia za pomocą wyżej wymienionych norm czy aprobat, to masz obowiązek dopuścić zastosowanie rozwiązań równoważnych.
Wymagania funkcjonalne
Jeżeli chcesz odstąpić od opisania przedmiotu zamówienia w oparciu o cechy techniczne i jakościowe oraz poprzez odniesienie się do istniejących norm, to masz taką możliwość. W takim przypadku jesteś zobowiązany do opisania przedmiotu zamówienia poprzez wskazanie wymagań funkcjonalnych. Powyższy opis powinien określać cel jakiemu ma służyć zamówienie oraz wskazywać dokładnie wymagania techniczne, organizacyjne oraz funkcjonalne w taki sposób, aby złożone oferty były w pełni porównywalne. Taka forma opisu daje możliwość zastosowania niestandardowych rozwiązań, co jest bardzo dobrym rozwiązaniem w przypadku specyficznego przedmiotu zamówienia.
Nazwy i kody z CPV
Pamiętaj, że jesteś zobowiązany do zastosowania przy opisie przedmiotu zamówienia nazw i kodów określonych we Wspólnym Słowniku Zamówień (art. 30 ust. 7 ustawy Pzp).
Obowiązkowa dokumentacja
W przypadku udzielania zamówienia na roboty budowlane masz obowiązek dokonania opisu przedmiotu zamówienia za pomocą dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót, a przypadku „zaprojektuj i zbuduj” - programu funkcjonalno-użytkowego niezależnie od trybu w jakim jest udzielane zamówienie.
Powyższe dokumenty w postępowaniach prowadzonych w trybie:
przetargu nieograniczonego,
przetargu ograniczonego,
dialogu konkurencyjnego,
negocjacji z ogłoszeniem oraz
negocjacji bez ogłoszenia
są obowiązkowym elementem siwz i wraz z nią muszą zostać przekazane wykonawcy w sposób właściwy dla danego trybu.
W przypadku zamówienia z wolnej ręki dokumenty przekazujesz wykonawcy wraz z zaproszeniem do negocjacji.
W jednym z wyroków Krajowa Izba Odwoławcza uznała, że w postępowaniu w trybie negocjacji z ogłoszeniem na etapie zaproszenia wykonawców do składania ofert wstępnych zamawiający ma obowiązek dysponować siwz, którą przekazuje wykonawcom wraz z zaproszeniem. Przekazywana specyfikacja zgodnie z art. 36 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp musi zawierać opis przedmiotu zamówienia. Nie przewidziano bowiem odrębnych regulacji dla postępowania prowadzonego w trybie negocjacji z ogłoszeniem.
W omawianym wyroku przedmiotem zamówienia było zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych. Izba orzekła więc, że obowiązkiem zamawiającego było opisanie przedmiotu zamówienia za pomocą programu funkcjonalno-użytkowego (wyrok KIO z 10 sierpnia 2009 r., sygn. akt KIO/UZP 970/09).
Odpowiedzialność za przygotowanie dokumentacji
Jako inwestor jesteś zobowiązany do przygotowania inwestycji oraz odpowiadasz za sporządzenie i dostarczenie wszystkich dokumentów, które składają się na opis przedmiotu zamówienia (art. 647 Kodeksu cywilnego). Możesz zobowiązać wykonawcę w siwz do powiadomienia Ciebie o wszelkich dostrzeżonych brakach i błędach w dokumentacji.
Wykonawca nie ma jednak obowiązku szczegółowego sprawdzania dokumentacji w celu wykrycia jej błędów. Nie ponosi również odpowiedzialności za wady projektu, których stwierdzenie wymagałoby specjalistycznej wiedzy z zakresu projektowania.
Krajowa Izba Odwoławcza w jednym wyroku stwierdziła, że obowiązkiem wykonawcy jest sprawdzenie, czy dostarczone projekty są kompletne, zatwierdzone przez właściwy organ i czy nie zawierają wad lub błędów dających się wykryć przy zachowaniu poziomu należytej staranności wymaganego w stosunkach danego rodzaju.
Izba powołała się na wyrok Sądu Najwyższego z 27 marca 2000 r., sygn. III CKN 629/98, z którego uzasadnienia wynika, że zakres obowiązku sprawdzenia dokumentacji przez wykonawcę robót ogranicza się do przypadków niewymagających specjalistycznej wiedzy z zakresu projektowania (wyrok KIO z 30 marca 2009 r., sygn. akt KIO/UZP 318/09).
Opis przedmiotu zamówienia na wykonanie roboty budowlanej - o czym musisz pamiętać
Jeżeli przedmiotem zamówienia jest samo wykonanie roboty budowlanej masz obowiązek opisania przedmiotu zamówienia za pomocą dokumentacji projektowej oraz specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót. Zakres oraz formę dokumentacji projektowej oraz specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót określa rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 2 września 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego.
a ) Dokumentacja projektowa
Niezbędny zakres dokumentacji projektowej jesteś zobowiązany ustalić samodzielnie, biorąc pod uwagę tryb, w jakim zamierzasz udzielić zamówienia publicznego oraz wymagania, dotyczące postępowania poprzedzającego rozpoczęcie robót budowlanych wynikającego z ustawy Prawo budowlane (tzn. postępowania mającego na celu uzyskanie pozwolenia na budowę). Obowiązkowa zawartość dokumentacji projektowej jest uzależniona również od tego czy robota budowlana, będąca przedmiotem zamówienia wymaga uzyskania pozwolenia na budowę czy też nie.
Dokumentacja projektowa dla robót budowlanych wymagających uzyskania pozwolenia na budowę
Dokumentacja projektowa musi zawierać:
Projekt budowlany w zakresie uwzględniającym specyfikę robót budowlanych;
Projekty wykonawcze;
Przedmiar robót;
Informację dotyczącą bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, w przypadku, gdy jest ona wymagana na podstawie odrębnych przepisów.
Projekt budowlany - powinien zostać opracowany zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego. Projekt powinien zostać wykonany przez projektanta posiadającego ważne uprawnienia projektowe w zakresie określonej branży. Prawidłowo wykonany projekt budowlany powinien zawierać:
projekt zagospodarowania działki lub terenu, zawierający część opisową i rysunkową. Powinien zostać sporządzony na aktualnej mapie do celów projektowych wykonanej przez geodetę i określać przebieg granic działki lub terenu, wskazywać na układ sieci uzbrojenia terenu oraz istniejących obiektów budowlanych, a także istniejący układ komunikacyjny z uwzględnieniem układu zieleni i ukształtowania terenu. Projekt ma określać również m.in. czy działka lub teren na którym będzie wykonywana robota budowlana są wpisane go rejestru zabytków oraz czy z inwestycją wiązać się będą zagrożenia dla środowiska oraz higieny i zdrowia jej przyszłych użytkowników;
projekt architektoniczno-budowlany, zawierający opis techniczny oraz część rysunkową. Jego zadaniem jest opisanie funkcji i konstrukcji obiektu oraz wskazanie rozwiązań technicznych, które mają zostać zastosowane do jego realizacji. Opis techniczny powinien określać m.in. parametry techniczne obiektu, jego formę architektoniczną i konstrukcję oraz dane odnośnie wpływu obiektu budowlanego na środowisko, zdrowie ludzi i otoczenie. Cześć rysunkowa (rzuty, przekroje, widoki, profile) powinna zostać dostosowana do charakteru i specyfiki obiektu, a także jego funkcji, a zawarte w niej oznaczenia graficzne i wyjaśnienia powinny być jednoznaczne;
dodatkowo może zawierać: oświadczenia właściwych jednostek odpowiadających za dostarczanie energii, wody, ciepła i gazu oraz odprowadzania ścieków, a także o warunkach przyłączenia obiektu do sieci wod.-kan., cieplnej, gazowej, telekomunikacyjnej, a także dróg publicznych. Powinien zawierać również wyniki badań geologiczno-inżynierskich i geotechniczne warunki posadowienia obiektów budowlanych.
Autor projektu budowlanego musi zapewnić sprawdzenie go przez osobę posiadająca stosowne uprawnienia pod kątem zgodności z przepisami, chyba, że projektowany obiekt ma prostą i typową konstrukcje (np. jeżeli chodzi o niewielki budynek gospodarczy).
Projektant ponosi odpowiedzialność zawodową za wykonany projekt budowlany, niezależnie od tego czy wada wykonanego przez niego opracowania zostanie odkryta i zgłoszona przez wykonawcę roboty budowlanej.
Uwaga!
Wprowadzenie istotnych zmian w stosunku do zatwierdzonego projektu budowlanego jest możliwe wyłącznie po uzyskaniu zmiany decyzji o pozwoleniu na budowę.
Projekty wykonawcze - są opracowaniami, które mają uszczegółowić, sprecyzować i uzupełnić projekt budowlany w takim stopniu, aby umożliwić sporządzenie kosztorysu inwestorskiego, przedmiaru, a w efekcie złożenie prawidłowej oferty i realizację roboty budowlanej. Muszą one zawierać rysunki odpowiadające skalą specyfice robót objętych zamówieniem oraz wyjaśnienia opisowe dotyczące: części obiektów, rozwiązań budowlano-konstrukcyjnych i materiałowych, detali architektonicznych oraz urządzeń budowlanych, a także instalacji i wyposażenia technicznego.
Projekty wykonawcze mają uszczegółowić rozwiązania projektowe, dotyczące w szczególności: przygotowania terenu pod budowę, robót w zakresie instalacji i sieci uzbrojenia terenu, robót związanych z zagospodarowaniem terenu, budową dróg, parkingów oraz zielenią, a także robót wykończeniowych. Forma projektów wykonawczych powinna być adekwatna do formy projektu budowlanego.
Projekt wykonawczy może wykonać osoba, która nie posiada uprawnień budowlanych do projektowania. Nie ponosi więc odpowiedzialności zawodowej za jego ewentualne wady.
Przedmiar robót - jest to opracowanie, które zawiera zestawienie robót przewidzianych do wykonania w kolejności technologicznej ich wykonania wraz z ich szczegółowym opisem lub wskazaniem podstaw ustalających szczegółowy opis oraz wyliczeniem i zestawieniem rodzaju i ilości poszczególnych robót.
Przedmiar musi również wskazywać właściwe specyfikacje techniczne wykonania i odbioru robót oraz podstawy do ustalenia cen jednostkowych robót lub jednostkowych nakładów rzeczowych (czyli określać numer katalogu, tablicy i kolumny).
Zestawienia zawarte w przedmiarze mają na celu określenie skali inwestycji oraz stanowią podstawę do oszacowania jej wartości zarówno przez wykonawców jak i zamawiającego (w oparciu o przedmiar sporządzany jest kosztorys inwestorski). Przedmiar przygotowuje kosztorysant, który nie musi posiadać uprawnień budowlanych.
Pamiętaj, że przedmiar jest dokumentem drugorzędnym w stosunku do projektu budowlanego i wykonawczego, a także specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót. W przypadku rozbieżności pomiędzy przedmiarem, a wyżej wymienionymi dokumentami tzn. pomiędzy ilością robót przewidzianych w projekcie, a ilością robót określoną w przedmiarze wykonawca zobowiązany jest do wykonania pełnego zakresu robót zgodnie z projektem budowlanym. Jeżeli więc konieczność wykonania określonych robót budowlanych wynika z projektu stanowiącego element opisu przedmiotu zamówienia uznaje się je za objęte przedmiotem zamówienia niezależnie od tego, czy zostały odzwierciedlone w przedmiarze, czy nie.
W jednym z wyroków Krajowa Izba Odwoławcza orzekła, że przedmiar robót, stanowiący podstawę sporządzenia kosztorysu, jest opracowaniem wtórnym w stosunku do projektu i specyfikacji technicznych i to nie on determinuje zakres prac objętych przedmiotem zamówienia.
Zawarte w przedmiarze robót zestawienia mają zobrazować skalę roboty budowlanej i pomóc wykonawcom w oszacowaniu kosztów inwestycji, wobec czego przedmiarowi robót można przypisać wyłącznie charakter dokumentu pomocniczego (wyrok KIO z 30 lipca 2009 r., sygn. akt KIO/UZP 921/09).
Pamiętaj, że dokumentacja projektowa może nie obejmować przedmiaru, gdy:
zamówienie na robotę budowlaną jest udzielane w trybie zamówienia z wolnej ręki,
wybierzesz ryczałtową formę rozliczania się z wykonawcą.
Zamówienie z wolnej ręki
W przypadku zamówień z wolnej ręki przedmiar może być przydatny dla wykonawców, jako narzędzie ułatwiające wyliczenie realnej ceny za realizację robót. Dlatego mimo, iż nie masz takiego obowiązku, to zawsze przemyśl czy nie warto przekazać go wykonawcom.
Wynagrodzenie ryczałtowe
W przypadku postępowania z wynagrodzeniem ryczałtowym, nawet gdy przekażesz wykonawcom przedmiar, to będzie miał on jedynie informacyjną rolę Nie będziesz miał więc możliwości odrzucenia oferty wykonawcy w przypadku wystąpienia rozbieżności między przedmiarem, a złożonym kosztorysem ofertowym.
Możesz zrezygnować z ustalania kosztów składających się na realizację poszczególnych rodzajów robót budowlanych i ograniczyć się do żądania od wykonawcy przedstawienia w ofercie jednej łącznej ceny za wykonanie wszystkich robót wynikających z dokumentacji projektowej oraz specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót, a także załączonego do siwz wzoru umowy. Nie masz też obowiązku badania, czy wykonawca prawidłowo obliczył cenę za wykonane prace.
Informacja dotycząca bezpieczeństwa i ochrony zdrowia - jest to dokument sporządzany przez projektanta, na podstawie którego kierownik budowy ma obowiązek wykonać przed rozpoczęciem robót budowlanych plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. Informacja dotycząca bezpieczeństwa i ochrony zdrowia musi stanowić element dokumentacji projektowej w przypadkach wskazanych w ustawie Prawo budowlane, w związku ze szczególnie ryzykownym charakterem robót. Dokument powyższy powinien zawierać w szczególności opis zakresu i kolejności realizacji robót objętych daną inwestycją wraz wskazaniem zagrożeń jakie wynikają w związku z ich realizacją dla bezpieczeństwa i zdrowia ludzi, a także określenie sposobów oraz środków technicznych i organizacyjnych niezbędnych do zapobiegania przewidywanym niebezpieczeństwom.
Szczegółowy zakres oraz forma informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia zostały określone w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z 23 czerwca 2003 r. w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.
Dokumentacja projektowa dla robót budowlanych nie wymagających uzyskania pozwolenia na budowę
Dokumentacja projektowa musi zawierać:
- Plany, rysunki lub inne dokumenty umożliwiające jednoznaczne określenie rodzaju i zakresu robót budowlanych podstawowych oraz uwarunkowań i dokładnej lokalizacji ich wykonania - czyli znacznie mniej skomplikowany i uproszczony odpowiednik projektu budowlanego i wykonawczego obrazujący skalę i zakres roboty budowlanej. Musi on być na tyle dokładny i szczegółowy, a zarazem jednoznaczny, aby umożliwić wykonawcom należytą wycenę prac.
- Przedmiar robót - omówiony szczegółowo w punkcie dotyczącym dokumentacji projektowej dla robót budowlanych wymagających uzyskania pozwolenia na budowę. Również w tym przypadku dokumentacja może nie obejmować przedmiaru, jeżeli zamówienie jest udzielane w trybie z wolnej ręki i jeżeli zgodnie z istotnymi postanowieniami umowy przyjęta została zasada wynagrodzenia ryczałtowego.
- Projekty, pozwolenia, uzgodnienia i opinie - muszą one stanowić element dokumentacji jedynie w przypadku, gdy jest to wymagane na podstawie odrębnych przepisów.
b) Specyfikacja Techniczna Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych - STWiORB
Specyfikacje Techniczne Wykonania i Odbioru Robót są odrębnym dokumentem, który nie wchodzi w skład dokumentacji projektowej.
Zakres oraz formę Specyfikacji Technicznych Wykonania i Odbioru Robót określa rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 2 września 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego.
STWiORB to opracowanie, które powinno zawierać zbiór wymagań niezbędnych do określenia standardu i jakości wykonania określonej roboty budowlanej. Celem Specyfikacji Technicznych jest uzupełnienie dokumentacji projektowej, poprzez wskazanie dodatkowych informacji, które nie zostały uwzględnione w projektach, a są istotne dla uzyskania właściwej jakości robót np. wskazywać technologie, które pozwolą wykonawcy uzyskać wymagane parametry techniczne. Muszą znaleźć się w nim również informacje określające zasady organizacji robót, warunki związane z ochroną środowiska i zabezpieczeniem placu budowy, rozliczeniem ewentualnych robót zamiennych lub dodatkowych, bezpieczeństwem pracy, obmiarem robót, a także sposobem dokonywania odbioru robót.
Rozporządzenie w sprawie zakresu i formy dokumentacji projektowej wskazuje, że wspólne wymagania dotyczące wszystkich rodzajów robót budowlanych występujących w ramach jednego przedmiotu zamówienia mogą zostać zebrane i ujęte w jednej ogólnej specyfikacji technicznej. Może więc wystąpić sytuacja, w której będziesz posiadał jedną ogólną specyfikacje techniczną, określającą jednolite zasady odbioru, oceny jakości robót, wyceny robót zamiennych dodatkowych dla wszystkich rodzajów robót występujących w ramach inwestycji oraz kilka szczegółowych specyfikacji technicznych określających indywidualne wymagania dla poszczególnych rodzajów robót (np. specyfikacje mostowe, drogowe, teletechniczne itd.).
Aby mogła powstać Specyfikacja Techniczna najpierw musi zostać sporządzony projekt budowlany oraz wykonawczy, które określają zakres prac oraz główne metody ich realizacji. Dopiero na ich bazie może zostać opracowana STWiORB. Do jej opracowania nie jest konieczne posiadanie uprawnień projektowych.
Opis przedmiotu zamówienia na zaprojektowanie i wykonanie roboty budowlanej - jak sporządzić PFU
Jeżeli przedmiotem zamówienia jest zaprojektowanie i wykonanie roboty budowlanej masz obowiązek opisania przedmiotu zamówienia za pomocą programu funkcjonalno- użytkowego. Zakres oraz formę programu funkcjonalno-użytkowego określa rozporządzenie Ministra infrastruktury z 2 września 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego.
Program funkcjonalno-użytkowy (PFU) - jest to opracowanie, które zawiera w swojej treści wymagania techniczno-architektoniczne, funkcjonalne, materiałowe, a także ekonomiczne jakie powinna spełniać robota budowlana. PFU ma za zadanie stanowić podstawę do ustalenia planowanych kosztów zarówno prac projektowych jak i wykonania roboty budowlanej, a także umożliwić wykonawcom przygotowanie oferty, a w szczególności wyliczenie ceny ofertowej. Z powyższego względu w treści programu funkcjonalno-użytkowego musi zostać zawarty jak najbardziej szczegółowy opis obiektu budowlanego wraz z wskazaniem jego parametrów technicznych oraz wymagań jakościowych odnośnie jego wykonania.
PFU musi zawierać wykaz dokumentów, jakie posiada zamawiający potrzebnych do opracowania projektu oraz informację o zasadach oraz terminach pozyskiwania pozostałych dokumentów niezbędnych do uzyskania pozwolenia na budowę i innych wymaganych decyzji.
Program powinien składać się ze strony tytułowej, części opisowej i części informacyjnej.
Część opisowa zgodnie z przepisami obejmuje:
ogólny opis przedmiotu zamówienia, w którym określa się parametry, wielkość i zakres obiektu, uwarunkowania wykonania przedmiotu zamówienia oraz ogólne właściwości funkcjonalno-użytkowe,
opis wymagań zamawiającego w stosunku do przedmiotu zamówienia dotyczących przygotowania terenu budowy, architektury, konstrukcji, instalacji, wykończenia, zagospodarowania terenu, wyposażenia budowlano-inwestycyjnego z uwzględnieniem specyfiki określonego obiektu budowlanego. W opisie powinny znaleźć się warunki wykonania i odbioru robót budowlanych, stanowiące odpowiednik STWiORB oraz zostać w nim określone cechy obiektu, dotyczące rozwiązań budowlano-konstrukcyjnych i wskaźników ekonomicznych.
Część informacyjna PFU zawiera:
dokumenty, które potwierdzają, że inwestycja jest zgodna z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego,
oświadczenie zamawiającego potwierdzające jego prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane,
przepisy prawne i normy związane z projektowaniem i wykonaniem roboty budowlanej,
inne posiadane informacje i dokumenty niezbędne do zaprojektowania robót budowlanych (np. kopię mapy zasadniczej, wyniki badań gruntowo-wodnych, zalecenia konserwatora zabytków, inwentaryzację zieleni, dane, raporty i ekspertyzy z zakresu ochrony środowiska, pomiary ruchu i hałasu itp.)
Osoby, które opracowują program funkcjonalno-użytkowy nie muszą posiadać odpowiednich uprawnień budowlanych ani innych szczególnych kwalifikacji. Najczęściej ten dokument jest opracowywany przez biura projektowe."
Autor: Dominika Perkowska
prawnik,
praktyk z wieloletnim doświadczeniem w dziedzinie zamówień publicznych,
obecnie główny specjalista ds. zamówień publicznych w firmie wykonawczej.
Mam jedno pytanie w związku z opisem przedmiotu zamówienia na RB. W projekcie budowlanym wkradły się 3 nazwy producenta zaprawy. Unieważniać nie chcemy zamówienia bo nie mamy czasu na ponowne jego ogłoszenie. Pewniakiem jest, że za użycie nazw własnych spotka nas kara z tytułu naruszenia uczciwej konkurencji. Teraz pytanie od jakiej kwoty? Od wartości całego zamówienia czy od wartości stricte na ile kosztorysowo wyceniono tą zaprawę, czy jeszcze od czegoś innego?
Od czego zależy, że Zamawiający podlega pod jakąś konkretną dyrektywę? Czytam różne publikacje i pisze: Wysokość korekt jest zależna od tego czy zamówienie podlega dyrektywie całkowicie lub częściowo? Czym jest to podyktowane?
Od czego zależy, że Zamawiający podlega pod jakąś konkretną dyrektywę? Czytam różne publikacje i pisze: Wysokość korekt jest zależna od tego czy zamówienie podlega dyrektywie całkowicie lub częściowo? Czym jest to podyktowane?
Ostatnio zmieniony 12 sie 2015, 14:20 przez ulotne, łącznie zmieniany 1 raz.